Մեղքի զգացումը երեխայի մոտ

Մեղքի զգացումը մեծ հաշվով իրենից ներկայացնում է ինքն իրեն ուղղված բարկություն, զայրույթ: Երեխայի մոտ մեղքի զգացումը առաջանում է հետևյալ մեխանիզմով: Երեխային կշտամբում կամ  պատժում են որևէ արարքի համար: Դա առաջացնում է նրա մոտ զայրույթ, սակայն, քանի որ սովորաբար երեխան չի ունենում հնարավորություն արտահայտելու սեփական զայրույթը սկսում է ներս գցել և ի հայտ է գալիս մեղքի զգացում՝ կատարած արարքի համար: Եթե զայրույթը անհետևանք անցնում է , ապա մեղքի զգացումը ևս որպես կանոն անհետանում է:

Զայրույթը ուղեկցում է ցանկացած մեղքի զգացման: Զայրույթի զգացման տակ սովորաբար թաքնված են լինում չասված պահանջները: Օրինակ երեխան կարող է պահանջել համբերությամբ վերաբերվել իրենկամ այն արարքին որ նա կատարել է:

Երեխան , առավել ևս փոքր, հաճախ կարող է շփոթության մեջ ընկնել այն հարցում , թե իրականում ով է մեղավոր ստեղծված իրավիճակում: Եթե նրան մշտապես կշտամբում են, ապա նա հաճախ է վերցնում մեղավորությունն իր ուսերինև զգում, որ ինքը «վատն է»:  Երկարատև մեղքի զգացումը ազդում է երեխայի ամբողջ կյանքի վրա: Նրանք կարող են տանջել իրենց անգամ որոշակի մտքերից ու ցանկություններից, որոնք ճիշտ չեն համարում: Մեղքի զգացումը կարող է առաջանալ ոչ միայն այն դեպքում, երբ երեխան արել է իրեն համար անընդունելի արարքը, այլև այն ժամանակ, երբ նրա մտադրությունները չեն իրակականում: Օրինակ երեխան բարկացել է իր ծնողների վրա ցանկացել է վրեժ լուծել, սակայն չի կարողացել: Միայն այն միտքը որ նա ունեցել է այդ ցանկությունը նրա մեջ առաջացնում է մեղքի զգացում:

Փորձը դեպի փախուստ մեղքի զգացումից բերում է վարքի այնպիսի ձևերի, որոնք կարծես թե կապ չունեն մեղքի զգացման հետ: Մեղքի զգացումից փախչելով նա սկսում է անել այն ամենը, ինչը իր կարծիքով մյուսները ակնկալում են իրենից, բայց միևնույն ժամանակ մշտապես զգում է իրեն վիրավորված: Այսպիսով՝ երեխան կորցնում է սեփական ես-ի զգացողությունը, սեփական ինքնասիրությունը փոխանակելով այլ մարդկանց սիրո հետ: Երեխան դադարում է հասկանալ, թե իրականում ինչ են ուզում իրենից ուրիշները:

Մեկ այլ միջոց, որով կարելի է ազատվել մեղքի զգացումից կարող ենք տեսնել երեխաների և մեծահասակների առանձնահատկություններում:  Եթե երեխան մշտապես անհանգստանում է դասերի համար, նա հաճախ լվանում է ձեռքերը, անվերջ կարգավորում է իր սենյակը : Սրանք բոլորը նշաններ են, որ նա կախված է որոշակի սովորություններից, որոնք առաջ են եկել ներքին լարվածությունից: Էական խնդիրը այն է, որ այս ամենը ծնում է երեխայի մեջ մեղքի բարդույթ:

Երեխային դաստիարակելիս ծնողները հաճախ են անհարկի շտապում բացատրել ինչն է լավ ու ինչը վատ, այդպիսիով հստակեցնելով երեխայի համար թե ինչ է պահանջվում իրենից: Երեխան վերցնում է ծնողից ոչ միայն ազգանունը, այլ նաև դառնում է ծնողի մտքերի ու կարծրատիպերի կրողը:

Երբ ծնողները բարկանում են, անհամբեր են կամ ավելացնում են իրենց պատժի միջոցները, կարծես թե ասում են երեխային , որ իրեն չեն սիրում: Եվ եթե անգամ դա բացարձակապե սայդպես չէ, երեխան կմնա իր կարծիքին, քանի որ չի տեսնում բարեհամբույր վերաբերմունք նրանց կողմից: Երեխայի համար ծնողի անկեղծ սերը ունի անչափ մեծ նշանակություն և դրա բացակայությունը խոր հետք է թողնում նրա վրա 2 պատճառով:

1.      Քանի դեռ երեխան կախված է ծնողներից, նա հասկանում է որ նրանց սերը ամենամեծ երաշխիքն է այն բանի, որ նրանք կշարունակեն հոգալ նրա կարիքները:

2.      Քանի որ երեխան իրեն համարում է ծնողի մի մասը, նա նայում է իրեն ծնողների աչքերով, իսկ դա նշանակում է, որ նա կարող է իրեն վատը համարել, երբ ծնողը բարկանում է: Հաճախ սկսում են մտածել, որ արժանի չեն ծնողի սիրուն:

Նման երեխան դադարում է հարգել ինքն իրեն, հաճախ է ներողություն խնդրում չնչին բաների համար, սկսում է արդարանալ անտեղի:

Բնականաբար հնարավոր չէ դաստիարակել երեխային առանց նրան բացատրելու ճիշտն ու սխալը, ինչպես նաև առանց արթնացնել ու նրա մեջ ամոթը, որն առաջացնելու է մեղքի բարդույթ:

Մեղքի բարդույթը կարող է խանգարել երեխային ապրել լիարժեք կյանքով, այդ պարագայում պետք է օգնել երեխային հասկանալ թե ով է ինքը, օգնել բարձրաձայնել սեփական կարծիքը, մտքերը, հույզերն ու ապրումները, օգնել կատարել ընտրություն և պատասխանաըվություն կրել սեփական ընտրության համար: Որքան բացահայտ է կարողանում նա արտահայտել իր զայրութը, այնքան փոքրանում է մեղքի զգացումը, որը տիրում է նրան:

Բացի այս ծնողները իրենք էլ պետք է ցուցաբերեն համբերատարություն, կարողանան զսպել սեփական զայրութը: Ծնողները պետք է բացատրեն երեխային, թե ինչու մեծահասակների կողմից չի ընդունվում այս կամ այն արարքը: Բայց դա անհրաժեշտ է անել հակիրճ և հանգիստ, սա լավագույն միջոցն է :

Երբեք չի կարելի երեխային ասել, որ ծնողները այլևս իրեն չեն սիրում, ընդհակառակը նրանք պետք է տան երեխային անսահման սեր և որքան հնարավոր է շատ պետք է գովեն նրանց լավ արարքները: Այս իրավիճակում այդ առատաձեռնությունը երաշխիքն է այն բանի, որ երեխայի մոտ մինիմալի կհասնի մեղքի բարդույթի առաջացման վտանգը: